Nữ danh ca Tina Turner, cùng chồng Erwin Bach, tại hồ Constance ở Bregenz, Áo, ngày 19/7/2007.
Nữ danh ca Mỹ Tina Turner, người rời bỏ một cộng đồng nông dân khốn khó và mối quan hệ ngược đãi để trở thành một trong những nghệ sĩ thu âm hàng đầu mọi thời đại, qua đời hôm 24/5, hưởng thọ 83 tuổi.
Đại diện của bà cho biết bà đã ra đi thanh thản sau một thời gian dài lâm bệnh tại nhà riêng ở Küsnacht gần Zurich, Thụy Sĩ.
Bà Turner bắt đầu sự nghiệp vào thập niên 50 trong những năm đầu của nhạc Rock & Roll và phát triển thành một hiện tượng của kênh truyền hình âm nhạc MTV.
Trong video bài hát đứng đầu bảng xếp hạng “What’s Love Got to Do with It”, bà Turner là hình ảnh thu nhỏ của phong cách thập niên 80 khi bà sải bước trên đường phố New York với mái tóc vàng dựng đứng, mặc một chiếc áo khoác jean cắt cúp, váy ngắn và giày cao gót.
Với sở thích thử nghiệm âm nhạc và những bản tình ca ballad có ngôn từ thẳng thừng, bà Turner đã kết hợp hoàn hảo với bối cảnh nhạc pop những năm 80.
Đôi khi được đặt biệt danh là “Nữ hoàng nhạc Rock ‘n’ Roll”, danh ca Turner đã giành được sáu trong số tám giải Grammy vào những năm 80. Thập niên này đã chứng kiến hàng chục bài hát của bà lọt vào Top 40, bao gồm “Typical Male”, “The Best”, “Private Dancer” và “Better Be Good to Me.” Buổi biểu diễn năm 1988 của bà ở Rio de Janeiro đã thu hút 180.000 người, đây vẫn là một trong những buổi biểu diễn có lượng khán giả lớn nhất đối với bất kỳ nghệ sĩ biểu diễn solo nào.
Tới lúc đó, bà Turner đã chấm dứt cuộc hôn nhân với nghệ sĩ guitar, Ike Turner, trong một thập niên.
Siêu sao tiết lộ về sự bạo hành mà bà phải chịu từ chồng cũ trong thời gian hôn nhân và hợp tác âm nhạc trong những năm 1960 và 1970. Bà mô tả đôi mắt bị bầm tím, môi bị nứt, gãy xương hàm và những vết thương khác khiến bà phải đi cấp cứu nhiều lần.
“Câu chuyện của bà Tina không phải là một nạn nhân mà là một chiến thắng đáng kinh ngạc,” ca sĩ Janet Jackson đã viết về bà Turner, trong một ấn bản của tạp chí Rolling Stone vốn xếp bà Turner ở vị trí thứ 63 trong danh sách 100 nghệ sĩ hàng đầu mọi thời đại.
Ca sĩ Jackson nói: “Bà ấy đã biến mình thành một hiện tượng quốc tế – một người có quyền lực thanh lịch.”
Hầu hết các bài hát nổi tiếng của bà Turner đều do người khác viết, nhưng bà đã làm chúng sống động bằng giọng hát mà nhà phê bình âm nhạc Jon Pareles của New York Times gọi là “một trong những nhạc cụ đặc biệt hơn trong nhạc pop.”
Ông Pareles viết trong một bài đánh giá về buổi hòa nhạc năm 1987: “Có ba tầng, với một âm vực thấp ở mũi, một âm vực trầm, chói tai và một âm vực cao rõ ràng đến mức đáng kinh ngạc, nghe giống như một giọng giả thanh”.
‘Thị trấn nhỏ bé’
Danh ca Turner có tên cúng cơm là Anna Mae Bullock, sinh ngày 26 tháng 11 năm 1939 tại cộng đồng Nutbush ở vùng nông thôn Tennessee, nơi bà mô tả trong bài hát “Nutbush City Limits” năm 1973 là một “cộng đồng nhỏ yên tĩnh, lâu đời, một thị trấn nhỏ bé.”
Bố của bà làm giám thị tại một trang trại và mẹ bà đã bỏ đi từ khi bà lên 11 tuổi, theo cuốn hồi ký của bà năm 2018 “My Love Story”. Khi còn là một thiếu nữ, bà chuyển đến St. Louis để đoàn tụ với mẹ.
Ike Turner, người có bài hát “Rocket 88” viết vào năm 1951 thường được gọi là bản thu âm Rock & Roll đầu tiên, phát hiện ra bà ở tuổi 17 khi bà hát tại buổi biểu diễn câu lạc bộ của ông ở St. Louis năm 1957.
Sau đó, ông đã thu âm bài hát nổi tiếng, “A Fool In Love” với nữ danh ca và đặt nghệ danh cho bà là Tina Turner, trước khi hai người kết hôn ở Tijuana, Mexico.
Bà Tina đã sử dụng giọng hát khỏe của mình và chăm chỉ luyện tập các điệu nhảy với tư cách là giọng ca chính trong một ban nhạc có tên là Ike và Tina Turner Revue.
Ike và Tina Turner tung hoành giữa các hãng thu âm, phần lớn thành công thương mại của họ là nhờ lịch trình lưu diễn dày đặc. Bản hit lớn nhất của họ là bản cover “Proud Mary” của Creedence Clearwater Revival.
Bà Turner bỏ chồng vào một đêm năm 1976 trong một chuyến lưu diễn ở Dallas, sau khi ông lao vào tấn công bà trên xe và bà đã đánh trả, theo hồi ký của bà. Cuộc ly hôn của họ được hoàn tất vào năm 1978.
Đại sảnh Danh vọng Rock & Roll đã giới thiệu Ike và Tina Turner vào năm 1991, xem họ là “một trong những nghệ sĩ biểu diễn trực tiếp tài ba nhất trong lịch sử.” Ông Ike Turner qua đời năm 2007.
Đến châu Âu
Sau khi bỏ chồng, bà Turner đã dành nhiều năm đấu tranh để giành lại ánh đèn sân khấu, phát hành các album solo và đĩa đơn thất bại và thỉnh thoảng biểu diễn tại các hội nghị của công ty.
Năm 1980, bà gặp người quản lý mới Roger Davies, một giám đốc điều hành âm nhạc người Úc, người đã quản lý bà trong ba thập kỷ. Điều này dẫn đến đĩa đơn quán quân – “What’s Love Got to Do With It” – và sau đó vào năm 1984, album “Private Dancer” của bà đã đưa bà lên đầu bảng xếp hạng.
“Private Dancer” tiếp tục trở thành album lớn nhất của Turner, là đỉnh cao trong sự nghiệp giúp bà bán được tổng cộng hơn 200 triệu đĩa.
Năm 1985, bà Turner gặp giám đốc điều hành âm nhạc người Đức Erwin Bach, người đã trở thành đối tác lâu dài của bà và năm 1988, bà chuyển đến London, bắt đầu cư trú kéo dài hàng thập niên ở châu Âu. Bà đã phát hành hai album vào những năm 1990 và bán rất chạy, đặc biệt là ở châu Âu, thu âm bài hát chủ đề cho bộ phim Bond năm 1995 “GoldenEye” và tổ chức một chuyến lưu diễn vòng quanh thế giới thành công vào năm 2008 và 2009.
Sau đó, bà rút lui khỏi lĩnh vực kinh doanh biểu diễn. Bà kết hôn với ông Bach, từ bỏ quốc tịch Hoa Kỳ và trở thành công dân Thụy Sĩ.
Bà gặp một số vấn đề sức khỏe sau khi nghỉ hưu và vào năm 2018, bà đối mặt với một bi kịch gia đình, khi con trai lớn Craig qua đời ở tuổi 59 tại Los Angeles. Ronnie, con trai út của bà, qua đời vào tháng 12 năm 2022.
Tên của bà tiếp tục thu hút khán giả nhiều năm sau khi nghỉ hưu. Chương trình sân khấu ca nhạc “TINA: The Tina Turner Musical” với Adrienne Warren đã thành công vang dội đầu tiên ở West End của London vào năm 2018, sau đó là ở Broadway. Và vào năm 2021, HBO đã phát hành một bộ phim tài liệu về cuộc đời của bà, “Tina.”
Nữ danh ca Tina Turner mất đi để lại chồng là ông Bach và hai con trai của ông Ike mà bà đã nhận nuôi.
