Xe lửa chở hàng bị kẹt tại Piedras Negras, Cohauila, Mexico, ngày 22/12/2023 sau khi Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới Mỹ thông báo tạm thời dừng các hoạt động đường sắt ở Eagle Pass và El Paso, Texas.
Chính phủ liên bang đã đóng các cửa khẩu đường sắt ở hai thị trấn biên giới Texas, làm dấy lên lo ngại về tác động tiềm tàng đối với thương mại xuyên biên giới và người tiêu dùng Mỹ.
Cơ quan Hải quan và Bảo vệ Biên giới CBP hôm Chủ nhật 24/12 thông báo rằng họ sẽ tạm thời dừng các hoạt động đường sắt ở Eagle Pass và El Paso bắt đầu từ thứ Hai 25/12. Cơ quan này không cho biết hoạt động đường sắt sẽ bị tạm dừng trong bao lâu.
Ngành đường sắt và các chính trị gia đã chỉ trích động thái đóng cửa hai trong số sáu hệ thống đường sắt hiện có giữa Mexico và Mỹ.
“Chuyến tàu này không chỉ dừng ở Eagle Pass. Chuyến tàu này không chỉ ảnh hưởng đến Texas”, Dân biểu Tony Gonzalez, thuộc Đảng Cộng hòa đại diện cho khu vực bị ảnh hưởng, nói trong một cuộc họp báo ngày thứ Ba 26/12. “Chuyến tàu này tác động đến toàn bộ nước Mỹ, hàng hóa đang được vận chuyển khắp nước Mỹ.”
Tại sao việc này xảy ra?
CBP báo cáo có tới 10.000 người vào Mỹ bất hợp pháp mỗi ngày qua biên giới phía Tây Nam trong tháng này. Việc đóng cửa tuyến đường sắt sẽ giải phóng các nhân viên hải quan để hỗ trợ các nhân viên Biên phòng Hoa Kỳ đang bị quá tải, những người cần bắt giữ người di cư.
Hàng nghìn người xin tị nạn đã vượt biên đang ngủ ngoài trời dọc biên giới trong khi chờ nhân viên liên bang xử lý họ. Hầu hết đều được trả tự do kèm theo thông báo xuất hiện tại các tòa án di trú, nơi đang tồn đọng hơn 3 triệu hồ sơ.
Hoạt động đã được thay đổi vì những lý do tương tự khi CBP đóng cửa cảng nhập cảnh ở Lukeville, Arizona, lối qua đường dành cho người đi bộ ở San Diego và một cây cầu quốc tế ở Eagle Pass, Texas.
Tác động kinh tế là gì?
Union Pacific và BNSF là hai tuyến đường sắt bị ảnh hưởng trực tiếp bởi việc đóng cửa đường sắt ở Texas. Theo Hiệp hội Đường sắt Hoa Kỳ, giữa hai tuyến đường này, 24 chuyến tàu thường sử dụng đường sắt hàng ngày để vận chuyển nông sản, phụ tùng ô tô, xe thành phẩm, hóa chất và các mặt hàng tiêu dùng khác.
Union Pacific ước tính tổng thiệt hại cho tất cả các ngành bị ảnh hưởng — về hàng hóa, tiền lương và chi phí vận chuyển — vượt quá 200 triệu đô la mỗi ngày. Công ty đường sắt khổng lồ này cho biết hai cửa khẩu này chiếm 45% hoạt động kinh doanh xuyên biên giới của họ và họ không thể chuyển tàu sang các cửa ngõ khác.
BNSF không đưa ra ước tính thiệt hại bằng đô la nhưng cho biết họ dự đoán sẽ có tác động đối với nhân viên và “hậu quả gián tiếp đáng kể trên toàn hệ thống của chúng tôi, vì những chuyến tàu đó sẽ di chuyển khắp mạng lưới dài 32.500 dặm của chúng tôi”, theo một tuyên bố được chia sẻ với Associated Press.
Hàng hóa nào có thể bị ảnh hưởng?
Gần 10.000 toa tàu Union Pacific hiện đang tạm dừng ở cả hai bên biên giới. Một số đoàn tàu đó chở các bộ phận ô tô và xe đã hoàn thiện.
Các nhà sản xuất ô tô Ford, GM và Toyota nói với AP rằng họ sẽ không bị ảnh hưởng ngay lập tức bởi việc đóng cửa biên giới, nhưng Stellantis, nhà sản xuất ô tô của 14 thương hiệu ô tô bao gồm Dodge, Jeep và Chrysler, bày tỏ lo ngại.
Phát ngôn viên Jodi Stinson nói trong một tuyên bố: “Việc đình chỉ hoạt động đường sắt tại các cửa khẩu quốc tế giữa Texas và Mexico có khả năng tác động đáng kể đến hoạt động sản xuất tại các cơ sở ở Bắc Mỹ của Stellantis và sẽ nhanh chóng ảnh hưởng đến cơ sở cung ứng tại Hoa Kỳ của chúng tôi”.
Union Pacific cho biết công ty có hơn 60 chuyến tàu – chở ô tô, thực phẩm và đồ uống, hàng hóa công nghiệp và nông sản như ngũ cốc – đang chờ ở biên giới.
Hiệp hội Ngũ cốc và Thức ăn chăn nuôi Quốc gia NGFA và Hiệp hội Xuất khẩu Ngũ cốc Bắc Mỹ NAEGA nêu lên lo ngại rằng việc vận chuyển ngũ cốc và hạt có dầu bị đình trệ có thể ảnh hưởng đến khách hàng của họ ở Mexico, một trong những thị trường xuất khẩu quan trọng nhất của hai tổ chức này.
Các tổ chức nói trong một tuyên bố: “Chiều nay NGFA và NAEGA đã nhận thức được tình trạng thắt chặt nghiêm trọng nguồn cung cấp thức ăn cho một số cơ sở cung cấp thức ăn chăn nuôi ở Mexico. Chúng tôi cũng đã biết về các chuyến tàu chở ngũ cốc ở nhiều tiểu bang đang bị giữ lại do lệnh cấm vận của CBP. Bản chất nghiêm trọng của vấn đề này đang gia tăng theo từng giờ, đặc biệt đối với những người chăn nuôi có thể thiếu thức ăn cho gia súc.”
Chủ tịch NGFA Michael Seyfert cho biết những người chăn nuôi ở Mexico có thể bắt đầu hết ngũ cốc để nuôi gia súc nếu các cửa khẩu không mở cửa trở lại trong vòng một tuần vì họ không có nguồn cung lớn trong tay.
Ông nói: “Bạn có thể kéo dài khẩu phần ăn một chút, nhưng bạn không thể làm điều đó trong thời gian dài. Và sau đó không phải là bạn đóng cửa nhà máy trong hai ngày. Bạn bắt đầu đưa ra một số quyết định thực sự khó khăn liên quan đến động vật từ quan điểm nhân đạo.”
Có lựa chọn thay thế không?
Xe tải là một giải pháp thay thế tiềm năng cho tàu hỏa, mặc dù việc vận chuyển hàng hóa với khối lượng như vậy qua đường bộ sẽ gây ra vấn đề về mặt hậu cần. Sẽ cần khoảng 550 xe tải để vận chuyển số ngũ cốc mà một đoàn tàu 110 toa có thể chở được.
Union Pacific cho biết họ vận chuyển khoảng 450.000 chuyến hàng đường sắt qua Eagle Pass và El Paso mỗi năm và ước tính sẽ cần một triệu xe tải để vận chuyển cùng một khối lượng, hay 2.800 xe tải mỗi ngày.
Tàu chở hàng có được di dân sử dụng để vào Mỹ bất hợp pháp không?
Di dân thường lên tàu khi họ đi qua Mexico, nhưng điều này không đảm bảo việc nhập cảnh vào Hoa Kỳ.
Union Pacific và BNSF sử dụng cảnh sát, hợp tác với các cơ quan liên bang và công nghệ để ngăn chặn và phát hiện hàng lậu và người nhập cảnh trái phép vào nước Mỹ. Union Pacific có một hệ thống sử dụng hình ảnh tia gamma để phát hiện những hành khách không mong muốn.
Union Pacific cho biết chỉ phát hiện 5 di dân cố gắng vào Mỹ bất hợp pháp trên các chuyến tàu của họ trong 5 tuần qua.
BNSF nói qua một tuyên bố: “Thông qua những nỗ lực của mình, chúng tôi đã nhận thấy rất ít người cố gắng vượt biên giới trên các chuyến tàu ở cả hai cửa khẩu nhập cảnh”.
