Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden phát biểu tại một cuộc họp bàn tròn với các nhà lãnh đạo cộng đồng Do Thái tại Tòa Bạch Ốc ngày 11/10/2023.
Tổng thống Hoa Kỳ Joe Biden cam kết tăng cường hỗ trợ quân sự cho Israel sau cuộc tấn công chưa từng có của các phần tử hiếu chiến Hamas khiến hơn 1.000 người Israel thiệt mạng và gây ra một cuộc trả đũa dữ dội nhằm vào Dải Gaza do người Palestine kiểm soát.
Lời hứa của ông đặt ra câu hỏi về việc liệu Washington có thể tăng cường viện trợ quốc phòng cho Israel mà không gây nguy hiểm cho viện trợ Ukraine hay không, đặc biệt là trong bối cảnh các nhà lập pháp Đảng Cộng hòa đã phế truất Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy và cho đến nay vẫn chưa tìm được người thay thế.
Các quan chức chính quyền Biden khẳng định Washington hoàn toàn có thể làm được cả hai, nhưng thừa nhận sẽ có những thách thức.
Thiếu Chủ tịch Hạ viện là một vấn đề
Quốc hội Hoa Kỳ kiểm soát chi tiêu, vì vậy ông Biden phải thuyết phục Thượng viện và Hạ viện thông qua luật cho phép tài trợ bổ sung. Các dự luật chi tiêu này thường bắt nguồn từ Hạ viện, nơi Chủ tịch Hạ viện – lãnh đạo được bầu của đảng chiếm đa số – kiểm soát những dự luật nào sẽ được đưa ra biểu quyết.
Đảng Cộng hòa chiếm đa số sít sao 221-212 tại Hạ viện, khiến chỉ một số ít thành viên của họ cũng có thể lật đổ ông McCarthy vào tuần trước, lần đầu tiên trong lịch sử Hoa Kỳ điều này xảy ra.
Bởi vì việc ông McCarthy bị phế truất là điều chưa từng có nên không rõ liệu Dân biểu Patrick McHenry, người đang giữ chức vụ chủ tịch tạm thời, có thể kêu gọi bỏ phiếu một cách hợp pháp về bất kỳ luật viện trợ nào hay không.
Vấn đề càng phức tạp hơn khi nhiều thành viên cực hữu đã lật đổ ông McCarthy phản đối viện trợ cho Ukraine, bao gồm cả Dân biểu Jim Jordan, người đi đầu trong cuộc đua vào Chủ tịch Hạ viện. Đảng Cộng hòa tại Hạ viện từ chối đưa viện trợ cho Ukraine vào dự luật chi tiêu vào phút cuối được thông qua vào tháng trước nhằm ngăn chặn việc chính phủ đóng cửa.
Sự ủng hộ dành cho Israel mạnh mẽ hơn nhiều, khi đảng Cộng hòa gắn bó chặt chẽ với Thủ tướng Israel bảo thủ Benjamin Netanyahu, và chính quyền Biden đang xem xét thắt chặt yêu cầu hỗ trợ cho Ukraine để có thêm tiền cho Israel.
Nhu cầu của Israel và Ukraine chồng chéo nhau bao nhiêu?
Israel là nước nhận viện trợ quân sự lâu dài của Hoa Kỳ và được hưởng nguồn viện trợ ổn định từ Hoa Kỳ. Hai nước đã đồng ý vào năm 2016 về một thỏa thuận có thời hạn 10 năm với 38 tỷ đô la bao gồm các khoản tài trợ hàng năm để mua thiết bị quân sự và khoản phân bổ phòng thủ phi đạn trị giá 5 tỷ đô la.
Trong giai đoạn xung đột hiện nay, nhu cầu chính của Israel là cung cấp vũ khí nhỏ cho bộ binh và hệ thống phòng không đánh chặn để bảo vệ cơ sở hạ tầng dân sự cũng như các trung tâm chỉ huy và kiểm soát quân sự.
Ít có khả năng Israel đã tiêu thụ hết đạn dược vũ khí nhỏ của mình ngay từ đầu trong cuộc xung đột.
Về mặt phòng thủ phi đạn, Israel sử dụng hệ thống Vòm Sắt, được phát triển với sự hỗ trợ của Mỹ để cung cấp khả năng phòng không. Vòm Sắt không được thiết kế để bắn cùng loại phi đạn đánh chặn được sử dụng bởi hệ thống Patriot do Mỹ sản xuất và các đơn vị phòng thủ phi đạn khác được triển khai ở Ukraine.
Nhu cầu chính của Ukraine là đạn dược, hệ thống phòng thủ phi đạn và phương tiện mặt đất trong lúc chiến đấu giành lại lãnh thổ từ tay Nga xâm lược, phe đã phát động cuộc tấn công vào tháng 2 năm 2022.
Hoa Kỳ đã gửi 44 tỷ đô la hỗ trợ an ninh cho Ukraine kể từ khi cuộc xâm lược bắt đầu, yêu cầu Quốc hội thực hiện một số đợt hỗ trợ, đợt cuối cùng được phê duyệt vào tháng 12 năm 2022.
Hai nước – và những nơi nhận viện trợ vũ khí khác như Đài Loan – sẽ được hưởng lợi nếu Quốc hội phê chuẩn tài trợ để tăng cường năng lực sản xuất lâu dài của các nhà thầu quốc phòng Mỹ. Điều này cũng sẽ làm giảm bớt lo ngại rằng việc vận chuyển vũ khí của Mỹ ra nước ngoài đang làm cạn kiệt kho vũ khí của Mỹ trước nguy cơ tiềm ẩn đối với an ninh quốc gia.
Điều gì xảy ra ngay bây giờ?
Ông Biden hôm 10/10 nói chính quyền của ông đã bắt đầu gửi cho Israel hỗ trợ quân sự bổ sung, bao gồm cả các phi đạn đánh chặn để bổ sung cho Vòm Sắt. Ông nói rằng khi Quốc hội quay trở lại, chính quyền sẽ yêu cầu các nhà lập pháp thực hiện “hành động khẩn cấp đối với các yêu cầu an ninh quốc gia của các đối tác quan trọng của chúng ta”.
Có một số cách để viện trợ bổ sung cho Ukraine – và Israel – có thể trở thành luật.
Quốc hội có thể xem xét một dự luật chi tiêu độc lập kết hợp cả hai, giống như yêu cầu chi tiêu mà ông Biden đưa ra vào tháng 8, kết hợp Ukraine, cứu trợ thiên tai và tiền an ninh biên giới.
Nguồn tài trợ cho cả hai cũng có thể được đưa vào một dự luật chi tiêu lớn hơn mà Quốc hội phải thông qua vào cuối năm nay để duy trì hoạt động của chính phủ liên bang khi luật chi tiêu tạm thời hết hạn vào tháng tới.
