Ứng cử viên tổng thống đảng Cộng hòa và cựu Tổng thống Mỹ Trump tham dự một sự kiện tranh cử ở Waterloo, Iowa
Ông Donald Trump, ứng cử viên hàng đầu cho đề cử tổng thống của Đảng Cộng hòa năm 2024, bị buộc tội trong bốn vụ án hình sự riêng biệt và có thể phải đối mặt với phiên tòa đầu tiên ngay sau tháng Ba.
Cựu tổng thống Mỹ không nhận tội trong tất cả các vụ án và các rắc rối pháp lý khó có thể ngăn cản ông giành lại chức vụ nếu đắc cử.
Ông Trump có hội đủ điều kiện làm Tổng thống dù bị truy tố hình sự?
Hiến pháp Hoa Kỳ đòi hỏi các tổng thống phải ít nhất 35 tuổi và là công dân Hoa Kỳ đã sống ở Mỹ 14 năm.
Quốc hội đã bổ sung một điều khoản trong Tu chính án thứ 14 sau nội chiến, cấm các quan chức nào tham gia ‘nổi dậy hoặc nổi loạn’ không được giữ chức vụ liên bang.
Tòa án Tối cao Colorado hôm 19/12 ra phán quyết rằng ông Trump không đủ tư cách xuất hiện trên lá phiếu bầu cử sơ bộ của tiểu bang này vì ông đã tham gia vào cuộc nổi loạn ngày 6/1/2021, khi những người ủng hộ ông tấn công Điện Capitol của Hoa Kỳ.
Ông Trump, người đã phủ nhận hành vi sai trái trong vụ việc 6/1/2021, cho biết ông sẽ kháng cáo lên Tòa án Tối cao Hoa Kỳ, nơi có đa số bảo thủ 6-3 bao gồm ba người được ông bổ nhiệm.
Các tòa án đang bị chia rẽ về việc liệu điều khoản nổi loạn có áp dụng đối với ông Trump hay không. Phán quyết của Colorado đã đảo ngược quan điểm của thẩm phán tòa cấp dưới, người đồng ý rằng ông Trump đã tham gia vào cuộc nổi loạn nhưng nói rằng ông không phải là một ‘viên chức’ có thể bị loại theo Tu chính án đó.
Các thẩm phán ở một số bang, bao gồm Minnesota, Michigan và New Hampshire đã bác bỏ các vụ kiện tương tự như vụ kiện ở Colorado.
Ông Trump chưa chính thức bị buộc tội nổi loạn.
Nếu đắc cử, ông Trump có thể kết thúc các vụ án hình sự nhắm vào ông chăng?
Ông Trump đối mặt với hai vụ kiện liên bang, trong đó có một vụ cáo buộc ông tìm cách đảo ngược thất bại một cách phi pháp trong cuộc bầu cử năm 2020 trước đảng viên Dân chủ Joe Biden và một vụ khác về việc ông xử lý các tài liệu mật khi rời nhiệm sở. Cả hai vụ án đều do công tố viên đặc biệt Hoa Kỳ Jack Smith đưa ra.
Ông Trump không thể trực tiếp sa thải ông Smith nhưng có thể bổ nhiệm một tổng chưởng lý, người sẽ làm việc đó, mặc dù ông Smith chỉ có thể bị sa thải vì hành vi sai trái hoặc vì các lý do chính đáng khác.
Ông Trump cũng đã bị truy tố tại tòa án bang New York vì vụ trả tiền bịt miệng một ngôi sao khiêu dâm trước khi ông giành chiến thắng trong cuộc bầu cử năm 2016 và tại Georgia vì nỗ lực lật ngược cuộc bầu cử năm 2020.
Các tổng thống không có quyền sa thải các công tố viên của tiểu bang và ông Trump sẽ không có quyền chấm dứt các cuộc điều tra này.
Các rắc rối pháp lý của ông Trump có gây phương hại cho việc ông tái tranh cử?
Cho đến nay, ông Trump đã lợi dụng các vụ việc này để làm lợi cho mình, cho rằng chúng là một phần của âm mưu chính trị chống lại ông, và hồ sơ tài chính trong chiến dịch tranh cử của ông đã cho thấy số tiền quyên góp tăng vọt sau các bản cáo trạng nhắm vào ông.
Một cuộc thăm dò của Reuters/Ipsos vào đầu tháng 12 cho thấy 52% cử tri tự nhận là đảng Cộng hòa sẽ bỏ phiếu cho ông Trump ngay cả khi ông bị bồi thẩm đoàn kết án trọng tội và 46% sẽ bỏ phiếu cho ông cho dù ông đang có án tù.
Khoảng 31% đảng viên Cộng hòa sẽ không bỏ phiếu cho ông nếu ông bị kết án và 39% sẽ không bỏ phiếu cho ông nếu ông thọ án tù. Những người còn lại nói rằng họ không biết họ sẽ làm gì.
Ông Trump có thể tự đặc xá cho mình không, nếu bị kết án?
Một khi được bầu làm tổng thống, ông Trump có thể tìm cách đặc xá cho chính mình nếu bị kết án trong cả hai vụ án liên bang. Tổng thống có quyền đặc xá rộng rãi, mặc dù các học giả pháp lý không nhất trí liệu việc tự ân xá có vi phạm hay không nguyên tắc cơ bản là không ai được làm thẩm phán cho vụ án của chính mình.
Câu hỏi này gần như chắc chắn sẽ được Tòa án Tối cao quyết định.
Ông Trump không có quyền ân xá cho chính mình trong các vụ án cấp tiểu bang. Ông vẫn có thể được bầu và tuyên thệ nhậm chức ngay cả khi bị kết án trong vụ ở New York hoặc Georgia.
Vụ án ở New York hiện được ấn định ngày 25/3. Vụ án ở Georgia dự kiến sẽ không diễn ra trước cuộc bầu cử vào tháng 11 năm 2024.
